Παρασκευή 12 Δεκεμβρίου 2008

Εναλλακτικό Μέσο
Ένα είδος εναλλακτικού μέσου στην Ελλάδα είναι το ελεύθερο και δωρεάν έντυπο-περιοδικό Scripta Manent #3 (Τα γραπτά μένουν τευχος 3) που αποτελεί συλλογικό έργο των φοιτητών τριών σχημάτων της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αριστερής Κίνησης( ΦΑΣΗ στο ΙΑΚΑ-Ιός στα Δίκτυα-ΑντιΜάθημα στο ΠΤΔΕ) του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Το συγκεκριμένο περιοδικό πραγματεύεται θέματα από εξελίξεις σε παιδεία και εργασία, την πρόσφατη εξέγερση στις ελληνικές φυλακές και τις αμερικανικές εκλογές, μέχρι ταινιοκριτικές και κείμενα ιστορικού ενδιαφέροντος, και φιλοδοξεί οχι μόνο να ενημερώσει για την κοινωνική κατάσταση αλλά και να την αμφισβητήσει.
Διαφέρει από τα υπόλοιπα ευρείας κατανάλωσης περιοδικά διότι δεν περιέχει καταναλωτικές διαφημίσεις, ούτε φωτογραφίες διάσημων προσώπων αλλά εύστοχα σκίτσα και εικόνες που με τον τρόπο τους παρεμβαίνουν στην κρίσιμη κατάσταση της κοινωνίας μας.
Τέτοιου είδους περιοδικά διανέμονται σε όλα τα πανεπιστήμια της χώρας μας με σκοπό την ενημέρωση και πολιτικοποίηση των φοιτητών. Τα άρθρα δεν είναι γραμμένα από έμπειρους δημοσιογράφους αλλά από τους ίδιους τους φοιτητές, οι οποίοι γνωρίζουν άμεσα τα προβλήματα της παιδείας και παρουσιάζουν ελεύθερα τα γεγονότα από τη δικιά τους οπτική γωνία.
Τέλος, κατά την άποψή μου αυτού του είδους ενημερωτικά έντυπα αποτελούν εργαλείο παρέμβασης, πολιτικής προπαγάνδας και ψυχαγωγίας.










ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΔΕΛΤΙΑ ΕΙΔΗΣΕΩΝ ΤΟΥ STAR ΚΑΙ ΤΟΥ MEGA


ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η τηλεόραση παρέχει κοινωνικο-ψυχολογικά ερεθίσματα σε περιγραφικό και ψυχοδυναμικό επίπεδο και μέσα απ’ αυτά μπορούμε να ανιχνεύσουμε έμφυλες κοινωνικές αναπαραστάσεις
[1]. Στην παρούσα εργασία θα προσπαθήσω να ανιχνεύσω τις γυναικείες αναπαραστάσεις μέσα από τα κεντρικά δελτία ειδήσεων των καναλιών του Star και του Mega μελετώντας την εβδομάδα από Δευτέρα 24/11/2008 μέχρι Κυριακή 30/11/2008.
Το φύλο ως αντικείμενο έρευνας στις κοινωνικές επιστήμες αναφέρεται σε ένα περίπλοκο πλέγμα σχέσεων και διαδικασιών
[2]. Η ιστορικός Τζόουν Σκοτ άνοιξε το δρόμο για τη διάκριση μεταξύ βιολογικού φύλου (sex) και κοινωνικού φύλου (gender). Το κοινωνικό φύλο προσδιορίζεται από τα ανατομικά χαρακτηριστικά και το ένα ή το άλλο είδος αναπαραγωγικών οργάνων και το κοινωνικό φύλο απορρέει από την κοινωνική κατασκευή των ρόλων[3].
Ο όρος κοινωνικό φύλο αναφέρεται πιο συγκεκριμένα στην πολιτισμική διαφορά των γυναικών από τους άνδρες , βασισμένη στο βιολογικό διαχωρισμό μεταξύ αρσενικού και θηλυκού
[4].
Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 οι επικοινωνιολόγοι δεν ενδιαφέρονταν ιδιαίτερα για το θέμα «γυναίκα». Αυτό συναίβει διότι πριν εμφανιστεί το φεμινιστικό κίνημα τα στερεότυπα περί σεξουαλικών ρόλων έμοιαζαν με κάτι με κάτι φυσικό, «δεδομένο»
[5].
Στην ελληνική κοινωνία αλλαγές αρχίζουν να γίνονται σχετικά με τον παραδοσιακό ρόλο της γυναίκας, ως συζύγου και μητέρας , ύστερα από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Μέσω στην ρευστή κοινωνική δομή, οι γυναίκες εισέρχονται στην ανώτατη εκπαίδευση και μπαίνουν μαζικά στην αγορά εργασίας και έρχονται σε ρήξη με το παρελθόν. Οι αλλαγές στο εσωτερικό της οικογένειας, οι δημογραφικοί παράγοντες και η συνειδητοποίηση σχετικά με τους ρόλους των φύλων είναι φαινόμενα αλληλένδετα
[6].
Η πολυεπίπεδη δομή των τηλεοπτικών εκπομπών αφορά τη δημιουργία μιας μαζικής κουλτούρας και το «χειρισμό» των θεατών
[7]. Στα φεμινιστικά μοντέλα της επικοινωνίας το κοινό δεν έχει πολλές επιλογές όταν ερμηνεύει τα κείμενα των ΜΜΕ. Είτε τα δέχεται ως πιστή εικόνα της πραγματικότητας, οπότε έχει κοινωνικοποιηθεί επιτυχώς (φιλελεύθερος φεμινισμός) , έχει υποστεί πλύση εγκεφάλου από την πατριαρχία ή έχει εξαπατηθεί από την ιδέα πως ό, τι βλέπει είναι «κοινή λογική» (σοσιαλιστικός φεμινισμός), είτε καταλαβαίνει το παιχνίδι που παίζουν εις βάρος του τα ΜΜΕ και απορρίπτει τη σεξιστική, πατριαρχική και καπιταλιστική αναπαράσταση των πραγμάτων. Τα βασικά απορριπτέα είδη από τις φεμινίστριες είναι οι σαπουνόπερες ,τα ρομάντζα και τα γυναικεία περιοδικά, που καλλιεργούν μια «κουλτούρα θηλυκότητας και ετεροφυλοφιλικού έρωτα»[8].
Η μεθοδολογία που θα ακολουθήσω για την συγγραφή αυτής της εργασίας είναι η κειμενική (επειδή «διαβάζουμε» το αντικείμενο της μελέτης), ερμηνευτική (διότι ερμηνεύουμε τα όσα παρακολουθούμε με βάση την δικιά μας οπτική γωνία) και την συγκριτική (καθώς έχουμε την σύγκριση των κεντρικών δελτίων ειδήσεων δύο καναλιών).
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΔΕΛΤΙΩΝ ΕΙΔΗΣΕΩΝ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ
Το κεντρικό δελτίο ειδήσεων του Star ξεκινάει στις οχτώ παρά τέταρτο και από την Δευτέρα ως την Παρασκευή ο βασικός παρουσιαστής είναι ο Αιμίλιος Λιάτσος ενώ το Σαββατοκύριακο η Ελεονόρα Μελέτη . Το πρώτο τέταρτο παρουσιάζονται τα κοινωνικά και πολιτικά θέματα της επικαιρότητας και τα ρεπορτάζ γίνονται με σοβαρότητα από άνδρες και γυναίκες δημοσιογράφους. Τα υπόλοιπα τρία τέταρτα παρακολουθούμε ειδήσεις που αφορούν το life style των επωνύμων καθώς και σατυρικά ρεπορτάζ. Η αθλητική ενημέρωση γίνεται αποκλειστικά από άνδρες δημοσιογράφους ενώ το δελτίο καιρού το παρουσιάζει μία νεαρή και όμορφη γυναίκα.
Το δελτίο ειδήσεων των οχτώ του Mega από Δευτέρα ως Παρασκευή έχει βασική παρουσιάστρια την Όλγα Τρέμη ενώ το Σαββατοκύριακο τον Δημήτρη Στραβελάκη. Όλα τα θέματα έχουν μα κάνουν με την πολιτική, την κοινωνία και την οικονομία και συζητούνται διεξοδικά και από άλλους δημοσιογράφους που βγαίνουν σε παράθυρα όπως τον Γ. Πρετεντέρη, τον Μ. Καψή , την Μ. Σπυράκη, την Μ. Καρχιλάκη και τον Π.Τσίμα. Η αθλητική ενημέρωση γίνεται είτε από άνδρα είτε από γυναίκα ενώ το ίδιο ισχύει και για το δελτίο καιρού.
Την Δευτέρα, λοιπόν , στις 24/11/2008 θέμα του τηλεοπτικού καναλιού Star είναι το γεγονός ότι φωτογραφίες γυμνών ανήλικων κοριτσιών βρέθηκαν στο internet εν αγνοία τους. Αυτό αποτελεί την απόδειξη εκμετάλλευσης του γυναικείου σώματος. Στη συνέχεια του δελτίου στο μέρος του life style βλέπουμε το χιουμοριστικό ρεπορτάζ που σχολιάζει την λαϊκή τραγουδίστρια Άντζελα Δημητρίου, η οποία έδωσε συνέντευξη στην πρωινή εκπομπή του Γρηγόρη Αρναούτογλου. Στο ίδιο στυλ είναι και το ρεπορτάζ που αφορά την συνέντευξη της τηλεπωλήτριας χαλιών Δέσποινας Μοιραράκης στην πρωινή εκπομπή της Ελένης Μενεγάκη. Παρακάτω νεαρή, όμορφη ρεπόρτερ σχολιάζει το ριάλιτι τηλεπαιχνίδι X-factor. Ένα άλλο θέμα των ειδήσεων του Star είναι η κατάθεση στο δικαστήριο της Κωνσταντίνας Κάννου, πρώην χορεύτριας οριένταλ που εμπλέκεται στο οικονομικό σκάνδαλο του Βατοπεδίου. Το ρεπορτάζ είναι χιουμοριστικό και παρακολουθούμε κοπέλες που χορεύουν οριένταλ, ενισχύοντας το σεξισμό που προβάλλει το δελτίο. Ακόμη , παρατηρούμε την ηθοποιό Νένα Χρονοπούλου να μιλάει στην απογευματινή εκπομπή της Τατιάνας Στεφανίδου, ένα χρόνο μετά την δολοφονία του συζύγου της. Προβάλλεται ως μία γυναίκα μόνη με παιδί, που λέει ότι στην καριέρα της ήθελε ρόλους που να αναδεικνύουν το ταλέντο της και όχι το κορμί της. Άλλα θέματα που προβάλλουν σέξι και όμορφες γυναίκες είναι αυτά που αφορούν τις παρτενέρ του Τζέιμς Μπόντ , το μοντέλο και παρουσιάστρια Βίκη Καγιά και την Παυλίνα Κωσταγιού που ήρθε 3η στον παγκόσμιο διαγωνισμό ομορφιάς στην Κίνα.
Την ίδια χρονική στιγμή στο δελτίο ειδήσεων του Mega υπάρχει συζήτηση και σχολιασμός για το θέμα του Βατοπεδίου ενώ σε ρεπορτάζ για την κρίσιμη κατάσταση της οικονομίας της χώρας μας μεταξύ άλλων μιλάει και η υφυπουργός οικονομικών Φάνη Πετραλιά. Εδώ παρατηρούμε την προβολή της γυναίκας ως πολιτικός και η ενασχόλησή της με τα κοινά. Ακόμη, σε ρεπορτάζ για τις υψηλές τιμές στην αγορά μιλούν με παράπονο Έλληνιδες νοικοκυρές.
Στις 25/11/2008 το Star παρουσιάζει «ροζ» βίντεο στην Ελλάδα με πρωταγωνίστρια μία μολδαβή μαθήτρια 14 ετών, άλλη μία απόδειξη εκμετάλλευσης της γυναίκας με στόχο το χρήμα. Στη συνέχεια του δελτίου αποκαλύπτουν ότι ο διάσημος δικηγόρος Αλέξης Κούγιας είναι ερωτευμένος και έχει σχέση με την νέα, όμορφη και πλούσια Σάνια Μποντάν. Ακόμη, η τραγουδίστρια Στέλλα Μπεζαντάκου δέχεται για την ονομαστική της γιορτή από ένα φίλο ένα πολυτελέστατο αυτοκίνητο «Χάμμερ» και το μοναδικό της πρόβλημα ήταν ότι δεν χωράει στο γκαράζ. Ενώ το μοντέλο Ελίνα Καντζά λέει ότι κατάλαβε την οικονομική κρίση όταν ήταν στην Μύκονο και η απόδειξη ήταν ότι κρατούσε περσινή τσάντα. Ακόμα, η τραγουδίστρια Έλενα Παπαρίζου δηλώνει «ουδέν σχόλιο» για το θέμα του Βατοπεδίου. Προς το τέλος του δελτίου βλέπουμε άλλο ένα σέξι μοντέλο που λέει ότι θέλει να κάνει κινηματογράφο ενώ ταυτόχρονα μεγαλώνει και το τετράχρονο παιδί της.
Όλα τα παραπάνω θέματα έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τις ειδήσεις του Mega όπου βλέπουμε γυναίκες έμποροι που μιλούν για την οικονομική κρίση και καταφεύγουν να βάζουν σε προσφορές τα προϊόντα των καταστημάτων τους. Ακόμη, παρατηρούμε γυναίκες δημοσιογράφους όπως η Σοφία Δημτσά που μιλάει για τα νέα ωράρια των καταστημάτων, τη Μαρία Δενεξά που μιλάει από το Παρίσι για το κλείσιμο των εργοστασίων αυτοκινήτων της Πεζώ και της Ρενώ, τη Μαρία Σπυράκη που ενημερώνει ότι η βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Ντόρα Μπακογιάννη ενδέχεται να πάρει τη θέση του υπουργού οικονομίας Γιώργο Αλογοσκούφη και την Μαρία Καρχιλάκη που μεταδίδει τις διεθνής εξελίξεις. Παρατηρούμε ότι αντιμετωπίζουν τα θέματα με πλήρη σοβαρότητα και προβάλλουν τα αληθινά προβλήματα τις επικαιρότητας.
Τετάρτη 26/11/2008 και το Star αποκαλύπτει δύο θέματα που έχουν να κάνουν με την εκμετάλλευση του γυναικείου σώματος. Πρώτον, στην Ελλάδα ένας καθηγητής, πατέρας 2 παιδιών, βιντεοσκόπησε μαθήτριες σε αποδυτήρια και συνελήφθει. Και δεύτερον, στην Αγγλία ένας πατέρας βίαζε τις κόρες του επί 19 χρόνια. Στη συνέχεια του δελτίου παρουσιάζονται και σχολιάζονται σε ρεπορτάζ το μοντέλο Εύη Βατίδου να προβάρει νυφικά, η παρουσιάστρια πρωινής εκπομπής Μαρία Μπεκατώρου και η διάσημη ξένη τραγουδίστρια Μπιγιονσέ στην καινούργια της ταινία που υποδύεται την πρώτη αφροαμερικανίδα που έβαψε ξανθά τα μαλλιά της. Ακόμη, αποκαλύπτουν, χωρίς ειρωνικά ή χιουμοριστικά σχόλια, το θάνατο του πατέρα της γνωστής ηθοποιού Μιμής Ντενίση. Επίσης, ένα άλλο θέμα είναι η συνέντευξη του μοντέλου Μαρίας- Λουΐζα Βούρου, που έδωσε στην απογευματινή εκπομπή της Άννας Δρούζα και λέει ότι μετάνιωσε που πήγε στα καλλιστεία και ότι δεν θέλει να γνωρίσει τον πραγματικό της πατέρα , αφού κατόπιν του τεστ DNA δεν είναι παιδί του ηθοποιού Γιάννη Βούρου. Σε αυτό το ρεπορτάζ παρακολουθούμε παράλληλα με την συνέντευξη και στιγμές από την εμφάνισή της με μαγιώ στα καλλιστεία όπου συμμετείχε, έτσι ώστε ο τηλεθεατής να μην ξεχνάει το σεξιστικό στοιχείο που θέλει να προβάλλει το κανάλι.
Ταυτόχρονα, το Mega αχολείται με εντελώς διαφορετικά θέματα και κυρίως με το οικονομικό σκάνδαλο του Βατοπεδίου και την οικονομική κρίση σε όλη την Ευρώπη. Σχολιάζουν οι δημοσιογράφοι Ο. Τρέμη, Γ. Πρετεντέρης, Μ. Σπυράκη, Μ. Καρχιλάκη, Γ.Οικονομέας και Π.Τσίμας. Στα ρεπορτάζ για την οικονομία στην Ελλάδα φαίνονται εικόνες από την αγορά και τα μαγαζιά όπου γυναίκες και άνδρες όλων των ηλικιών ψωνίζουν με μέτρο ή απλά κοιτούν τις βιτρίνες.
Την Πέμπτη , 27/11/2008, θέμα του δελτίου ειδήσεων του Star είναι ότι 43χρονη καταφεύγει στα δικαστήρια για να αποδείξει ότι το παιδί της είναι του τραγουδιστή Πασχάλη. Μία άλλη μητέρα που παρουσιάζει το Star είναι η πλούσια Μαριλένα Παναγιωτοπούλου που λέει για την νέα εμπειρία που τις προσφέρει το μωρό της. Ακόμη μία μητέρα, είναι η δημοφιλής τραγουδίστρια Δέσποινα Βανδή, η οποία έδωσε συνέντευξη στο ραδιοφωνικό σταθμό Love Radio και είπε ότι φέτος δεν δουλεύει αλλά κάθεται στο σπίτι της και χαίρεται τα παιδιά της. Τέλος μία μελλοντική μητέρα είναι η ηθοποιός Αγγελική Δαλιάνη, που σε συνέντευξή της αποκαλύπτει ότι είναι 3,5 μηνών έγκυος, έχει γίνει πιο ευαίσθητη, τρώει πολύ και γεννάει το Μάιο. Με άλλες όμορφες και σέξι γυναίκες που ασχολείται και σατιρίζει το δελτίο ειδήσεων είναι το μοντέλο Τζούλια Αλεξανδράτου, η αργεντίνα χορεύτρια Ιβάνα Τράμπ, το μοντέλο Έλενα Ασλάνη, και αθλήτρια Φανή Χαλκιά που έκανε σέξι φωτογράφηση και στους Ολυμπιακούς αγώνες του Πεκίνο βρέθηκε θετική στην μέθοδο αντιτόπιγκ.
Το δελτίο ειδήσεων του Mega από τη μεριά του ασχολείται με την τρομοκρατική επίθεση στην Βομβάη της Ινδίας και πάλι υπάρχει συζήτηση για το θέμα του Βατοπεδίου. Ακόμη, παρακολουθούμε ρεπορτάζ που δείχνει την γυναίκα ως πολιτικό, αφού πρόκειται για την υπουργό εξωτερικών των Η.Π.Α. , Κοντολίζα Ράις. Επίσης, σε ένα άλλο ρεπορτάζ βλέπουμε νοσηλεύτριες και γιατροί να διαδηλώνουν για τα δικαιώματά τους.
28/11/2008, Παρασκευή και το δελτίο ειδήσεων του Star μας πληροφορεί το γεγονός ότι εγκαινιάστηκε το κέντρο ελληνιστικών σπουδών στην Αλεξάνδρεια, όπου παραβρέθηκε η πρέσβης καλής θελήσεως της Unesco, η κυρία Μαριάννα Βαρδυνογιάννη , η οποία δήλωσε ότι ήταν χρέος της οικογένειας της προς την πατρίδα να ιδρύσει την βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας και στη συνέχεια τιμήθηκε ως «Αρχόντισσα του πατριαρχικού θρόνου» και ο πατριάρχης Αλεξάνδρειας της δώρισε την εικόνα με την Παναγία. Το ίδιο ακριβώς θέμα το παρουσίασε και το δελτίο ειδήσεων του Mega, προβάλλοντας το φιλανθρωπικό έργο μιας σοβαρής γυναίκας. Κατά τη διάρκεια των ειδήσεων του Star ο τηλεθεατής παρακολούθησε για ακόμα μία φόρα ρεπορτάζ με χιουμοριστικό ύφος για όμορφες, σέξι και διάσημες Ελληνίδες όπως την παρουσιάστρια του ριάλιτι παιχνιδιού «Η στιγμή της αλήθειας» Ευγενείας Μανωλίδου, την ηθοποιό Μαρία Σολωμού, τα μοντέλα Ρία Αντωνίου και Τζούλια Αλεξανδράτου, και τις τραγουδίστριες Καλομοίρα, Άννα Βίσση και Δέσποινα Βανδή. Ακόμη, παράλληλα με ένα σατιρικό βιντεάκι για τις «διακοπές στο Βατοπέδι», στο κανάλι του Mega ο τηλεθεατής παρακολουθεί, για ακόμα μία μέρα, μία σοβαρή συζήτηση μεταξύ δημοσιογράφων για το σκάνδαλο του Βατοπεδίου. Επίσης, στο ίδιο κανάλι η δημοσιογράφος μας ενημερώνει για τις δραματικές εξελίξεις στην Βομβάη.
Το Σάββατο, λοιπόν, 29/11/2008 το Star με παρουσιάστρια την όμορφη και φρέσκια Ελεονόρα Μελέτη και το Mega με παρουσιαστή τον Δημήτρη Στραβελάκη έχουν δύο κοινά θέματα. Πρώτον, το γεγονός ότι γυναίκες και άνδρες στην Βομβάη της Ινδίας τρέχουν πανικόβλητοι να σωθούν και δεύτερον ότι στα πολυκαταστήματα της Αμερικής την 7η μέρα των εκπτώσεων ο κόσμος κυριολεκτικά ποδοπατήθηκε. Και ενώ στο Mega έχουμε και πάλι τον σχολιασμό του Βατοπεδίου όχι μόνο από δημοσιογράφους αλλά και από την βουλευτή του Συνασπισμού Άννα Διαμαντοπούλου. Επίσης, παρακολουθούμε ρεπορτάζ για τις γυναίκες εργαζόμενες αλλά και η δημοσιογράφος Σοφία Δήμτσα μας πληροφορεί για το γεγονός ότι αποφασίστηκε φέτος να μην δοθούν εορτοδάνεια στους Έλληνες πολίτες. Την ίδια στιγμή το Star συνεχίζει με τα δικά του ανάλαφρα θέματα όπως για την αποχώρηση από το ριάλιτι τραγουδιού X-factor της παίκτριας Ειρήνης, η οποία όπως σχολιάζεται, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, έχει ωραία εμφάνιση αλλά μέτρια φωνή. Ακόμη, παρακολουθούμε ρεπορτάζ για τον τραγουδιστή Σάκη Ρουβά και το μοντέλο Κάτια Ζιγούλη, οι οποίοι έγιναν γονείς και παραμένουν νέοι, όμορφοι, σέξι και διάσημοι. Επίσης, ένα άλλο θέμα του δελτίου ειδήσεων είναι η εμφάνιση της ξένης τραγουδίστριας Μπρίτνεϊ Σπίαρς στην γαλλική εκπομπή του Νίκου Αλιάγα, η οποία φορούσε ένα κοντό σέξι κόκκινο φόρεμα, χόρεψε, τραγούδησε και ξεσήκωσε το κοινό της. Ακόμα άλλα θέματα με σέξι και όμορφες εμφανίσεις γυναικών είναι το μοντέλο Εύα Λάσκαρη , που δοκίμαζε ρούχα κάνοντας βόλτες στα μαγαζιά, το ακριβοπληρωμένο μοντέλο από την Γερμανία Χάιντι Κλουμ, που χαρακτηρίζεται ως καλωνή, οι σέξι, πανέμορφες κοπέλες, που χορεύουν με εσώρουχα σε ιταλική εκπομπή και η τραγουδίστρια Αγγελική Ηλιάδη, που παρουσίασε τα καινούργια τη τραγούδια.
Κυριακή, 30/11/2008, τελευταία μέρα της εβδομάδας που μελετήσαμε και οι ειδήσεις του Star και του Mega παρουσίασαν ένα κοινό θέμα. Η Μαριάννα Βαρδυνογιάννη, πρόεδρος του συλλόγου «Ελπίδα» και πρέσβης καλής θελήσεως της Unesco, μοίρασε δώρα σε 500 παιδιά από ιδρύματα σε γιορτή που διοργανώνεται εδώ και 7 χρόνια ενόψει των Χριστουγέννων. Εδώ βλέπουμε ότι προβάλλεται η γυναικεία ευαισθησία και το φιλανθρωπικό πνεύμα. Στη συνέχεια του δελτίου του Star παρουσιάζεται η Σάσα Μπάστα, η αισθησιακή τραγουδίστρια με προβλήματα τονικότητας, όπως την χαρακτηρίζει ο δημοσιογράφος, έχει site στο διαδίκτυο με το όνομα “Sasa and the city” και απαντάει σε ερωτήσεις κυρίως ερωτικού περιεχομένου. Ένα άλλο θέμα είναι η δημοπρασία στο διαδίκτυο του ομοιώματος του στήθους της ξένης τραγουδίστριας Κέιτι Πέρι, η οποία διαψεύδει τις φήμες για προσθετική στήθους ενώ τα έσοδα της δημοπρασίας προορίζονται για φιλανθρωπικό σκοπό. Ακόμη, άλλη μία γυναίκα που σχολιάζεται στο δελτίο είναι η όμορφη πολιτικός της Νέας Δημοκρατίας Έλενα Ράπτη, η οποία ,όμως, μιλάει σε συνέντευξή της σε εφημερίδα για το γάμο της με τον δικηγόρο Γιάννη Μαρακάκη και όχι για κάποιο πολιτικό θέμα. Επίσης, η τραγουδίστρια Άτζυ Σαμίου μιλάει για την περιπέτεια που πέρασε με τον γιο της, ο οποίος είχε εμπλακεί με ναρκωτικά, και λέει ότι τώρα είναι πιο ευαίσθητη και πιο τρυφερή ενώ εμφανίζεται ανανεωμένη με πολύ λιγότερα κιλά. Άλλες γυναίκες που προβάλλονται μέσα από το κεντρικό δελτίο με χιουμοριστικό τρόπο, προβάλλοντας την ωραία εξωτερική τους εμφάνιση είναι οι νέες μητέρες Κάτια Ζιγούλη (μοντέλο), Μαρία Κορινθίου (ηθοποιός) και Γωγώ Μαστροκώστα(γυμνάστρια), το μοντέλο Μένη Μαθιουδάκη, οι ηθοποιοί Ζέτα Δούκα και Βάνα Μπάρμπα και οι παρουσιάστριες Ναταλία Γερμανού και Σίση Χριστίδου.
Από την άλλη μεριά στο δελτίο ειδήσεων του Mega παρακολουθούμε τις εξελίξεις του θέματος του Βατοπεδίου. Επίσης, σε ρεπορτάζ σχολιάζεται το γεγονός ότι η Ελληνίδα εργαζόμενη βιώνει καθημερινά το στένεμα των περιθωρίων για αύξηση του μισθού της στο εργασιακό της περιβάλλον. Ένα άλλο θέμα που αφορά κυρίως τον γυναικείο καλλωπισμό και προσεγγίζεται επιστημονικά είναι το μπότοξ από φύκια, καθώς και η ολική μεταμόσχευση προσώπου, που εφαρμόστηκε πρόσφατα με επιτυχία σε μία γυναίκα από την Γαλλία. Ακόμη, πληροφορούμαστε το γεγονός ότι 80 καθαρίστριες, που δούλευαν με μερική απασχόληση σε νοσοκομείο της Αττικής , μονιμοποιήθηκαν, πράγμα που δείχνει το ενδιαφέρον της επαγγελματικής αποκατάστασης και τη μείωση της ανεργίας. Τέλος, παρουσιάζεται άλλη μία γυναίκα πολιτικός, η Χίλαρη Κλίντον ως νέα υπουργό εξωτερικών των Η.Π.Α..
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Σύμφωνα με την παραπάνω περιγραφή και ανάλυση το σίγουρο συμπέρασμά μας είναι ότι τα δύο κανάλια ακολουθούν διαφορετικές μεθόδους για να προσεγγίσουν το κοινό. Το Star επιλέγει ανάλαφρα θέματα που έχουν να κάνουν κυρίως με την ομορφιά και την ανάδειξη της γυναικείας σεξουαλικότητας, έχοντας ως σκοπό να προσεγγίσει το νεανικό κοινό με απώτερο στόχο την τηλεθέαση. Το Mega παρουσιάζει τα «πραγματικά» προβλήματα της επικαιρότητας κάνοντας συζητήσεις με σκοπό την προσέγγιση μεγαλύτερων ηλικιών.
Το δελτίο ειδήσεων του Star προβάλλει την γυναίκα όμορφη, υπερβολικά σεξουαλική, ευκατάστατη και μερικές φορές θύμα της πατριαρχίας, σε αντίθεση με αυτό του Mega που την καθιστά ως πολιτικό, εργαζόμενη και γενικότερα πιο κοντά στο πρότυπο της «καθημερινής» γυναίκας στην ελληνική κοινωνία.
Οι έμφυλοι ρόλοι είναι πολυεπίπεδοι και πολυδιάστατοι και συνδέονται μεταξύ τους για παράδειγμα η εργαζόμενη γυναίκα παρουσιάζεται ταυτόχρονα και ως μητέρα. Και στα δύο κανάλια η προβολή της γυναικείας ταυτότητας, είναι στα πλαίσια καταναλωτικών κατευθύνσεων στο σύνολο των αναγκών της αγοράς.











[1] Theodor W.Adorno, «Η τηλεόραση και η διαμόρφωση της μαζικής κουλτούρας», Η κουλτούρα των μέσων, επιμ. Κ. Λιβιεράτος – Τ. Φραγκούλης, Αθήνα 1991, σ. 89.
[2] Γκιζέλα Μποκ, «Ιστορία των γυναικών και ιστορία του φύλου: όψεις μιας διεθνούς συζήτησης», Σιωπηρές ιστορίες. Γυναίκες και φύλο στην ιστορική αφήγηση, επιμ. Ε.Αβδελά- Α. Ψαρρά, Αθήνα 1997, σ. 427.
[3] Τζόουν Ούολακ Σκοτ, «Το φύλο: μια χρήσιμη κατηγορία της ιστορικής αναζήτησης», Σιωπηρές ιστορίες. Γυναίκες και φύλο στην ιστορική αφήγηση, επιμ. Ε.Αβδελά- Α. Ψαρρά, Αθήνα 1997, σ.287-291.
[4] Connell R.W., Το κοινωνικό φύλο, Θεσσαλονίκη 2006, σ. 50.
[5] Λήζμπετ βαν Ζόουνεν, «Φεμινιστικές θεωρήσεις των μέσων» , Μέσα μαζικής επικοινωνίας και κοινωνία, σ.53.
[6] Χρυσή Ιγγλέση, Πρόσωπα Γυναικών προσωπεία της συνείδησης, Αθήνα 1990, σ. 15-16.
[7]Theodor W.Adorno, «Η τηλεόραση και η διαμόρφωση της μαζικής κουλτούρας», Η κουλτούρα των μέσων, επιμ. Κ. Λιβιεράτος – Τ. Φραγκούλης, Αθήνα 1991, σ. 101.
[8] Λήζμπετ βαν Ζόουνεν, «Φεμινιστικές θεωρήσεις των μέσων» , Μέσα μαζικής επικοινωνίας και κοινωνία, Αθήνα 2001, σ.68.

Δευτέρα 13 Οκτωβρίου 2008

Μέθοδοι της Ανθρωπολογίας των ΜΜΕ
Στο μιντιακό δείγμα που αναλύσαμε νωρίτερα, στο τηλεοπτικό κεντρικό δελτίο ειδήσεων του Star, εφαρμόζονται κάποιοι μέθοδοι της ανθρωπολογίας των ΜΜΕ. Κατά την άποψη μου οι μέθοδοι αυτοί είναι πρώτον η κειμενική ανάλυση, αφού το αντικείμενο της έρευνάς μας το αντιμετωπίζουμε σαν κείμενο και ουσιαστικά είναι σαν να το διαβάζουμε. Ο κάθε «αναγνώστης» διαβάζει το «κείμενο» διαφορετικά, ανάλογα με τις προκαταλήψεις του και τα πιστεύω του. Στην προκειμένη περίπτωση περιγράφω τις ειδήσεις του Star από την δικιάμου οπτική γωνία. Επίσης, η ερμηνευτική, διότι όταν διατυπώνουμε ένα κείμενο, εθελούσια ή μη δίνουμε την προσωπική μας άποψη, η οποία δεν αντιμετωπίζεται ως απόλυτο αλλά απλά ως η δικιά μας πραγματικότητα. Για παράδειγμα θεωρώ ότι η επιλογή θεμάτων που αφορούν τη show bize γίναιτε με σκοπό να προσεγγίσει τισ ελληνικές οικογένειες, που θέλουν να δουν κάτι ανάλαφρο και όχι κάτα που θα τους προβληματίσει. Τέλος, αφού έχουμε εφαρμόσει παραπάνω από μία μέθοδο και τις έχουμε συνδυάσειστο κείμενό μας, τότε καταλήγουμε και στο γεγονός ότι χρησιμοποιήσαμε και την συνδυαστική μέθοδο. Δηλαδή, ανάμεσα στη περιγραφή μπλέκονται και ερνημευτικά στοιχεία όπως π.χ. ο γάμος της Μ.Ντενίση.

Στην ανάλυση του μιντιακού προϊόντος δεν έχουμε εφαρμόσει τη μέθοδο της εθνογραφίας της επικοινωνιακής κατανάλωσης διότι δεν κάναμε έρευνα σε σχέση με την άποψη του καταναλωτή, δηλαδή του τηλεθεατή που βλέπει το συγκεκριμένο δελτίο ειδήσεων.
Ακόμη, δεν εφαρμόσανε τη συγκριτική μέθοδο διότι δεν συγκρίναμε διεξοδικά τις ειδήσεις του Star με τις ειδήσεις άλλων καναλιών. Επίσης, δεν υπήρξε ούτε η εφαρμογή της μεθόδου της εθνογραφίας της επικοινωνιακής παραγωγής διότι δεν αναλύσαμε το μιντιακό μας δείγμα σε σχέση με τα άτομα της παραγωγής του δελτίου ειδήσεων.
εν κατακλείδι, θα ήθελα να τονίσω ότι η εφαρμογή των παραπάνω μεθόδων έγινε εντελώς φυσικά και ο καθένας από εμάς τις εφαρμόζει καθημερινά.

Τετάρτη 8 Οκτωβρίου 2008


Ποια η σχέση κειμένου και φωτογραφίας.

Στο κεφάλαιο Madé Kalér and Margaret Mead at Work του άρθρου της Margaret Mead παρατηρούμε ότι το κείμενο συνοδεύεται από μία εικόνα. Αυτό διευκολύνει τον αναγνώστη να κατανοήσει το νόημα του κειμένου. Στην προκειμένη περίπτωση παρουσιάζει μια μέρα από την εργασία στο Μπαλί και η εικόνα ενισχύει το κείμενο. Άρα ,λοιπόν, η φωτογραφία εξάπτει την φαντασία του αναγνώστη και τον φέρνει πιο κοντά σε αυτό που περιγράφει η συγγραφέας. Άλλωστε δεν πρέπει να ξεχνάμε την λαϊκή ρήση "μια εικονα ίσον χίλιες λέξεις".


Δευτέρα 6 Οκτωβρίου 2008

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η Κρίστιν Γκέρατυ στο άρθρο της «Αναπαράσταση και λαϊκή κουλτούρα» επισημαίνει ότι ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα στις σπουδές στον τομέα των ΜΜΕ είναι η συμμετοχή του κοινού στις αναπαραστάσεις που προβάλλει η λαϊκή κουλτούρα, κατά πόσο δηλαδή μπορούν τα ΜΜΕ να παράγουν κουλτούρα που αντιπροσωπεύει τα ενδιαφέροντα του κοινού. Η Κ. Γκέρατυ ισχυρίζεται ότι η σχέση μας με τα ΜΜΕ καθορίζεται περισσότερο από τις συνήθειες και τις ασχολίες της καθημερινής ζωής μας και λιγότερο από την απόλαυση που προσφέρει το εκάστοτε πολιτισμικό προϊόν. Ακόμη, τονίζει το γεγονός ότι στην έρευνα της αναπαράστασης στα ΜΜΕ ένας κρίσιμος σταθμός ήταν η ανάπτυξη της σημειωτικής στη γλωσσολογία και η εφαρμογή των σημειωτικών μεθόδων σε σύστημα επικοινωνίας , τα οποία, μεταξύ των άλλων, περιλαμβάνουν εικόνες.
Στο πρώτο μέρος του άρθρου της, η συγγραφέας αναλύει το πώς κατανοούμε μια φωτογραφία. Αυτό, λοιπόν, γίνεται με την εφαρμογή μια σειρά λόγων που μας βοηθούν να οργανώσουμε το νόημα. Η συγγραφέας χρησιμοποιεί ως παράδειγμα μια φωτογραφία του διαδόχου του θρόνου Κάρολου και της πριγκίπισσας της Ουαλίας Νταϊάνας. Ο τρόπος που κατανοούμε τη φωτογραφία στηρίζεται στην αλληλεπίδραση μεταξύ γενικού και ειδικού, μεταξύ των ιδιαίτερων στοιχείων της εικόνας και των ιδιαίτερων στοιχείων της εικόνας και των γενικότερων λόγων περί φωτογραφίας, κοινωνικών δομών και ατομικής συμπεριφοράς.
Στο δεύτερο μέρος, περιγράφει τη σχέση που έχει η αναπαράσταση με το φύλο. Ένα βασικό κίνητρο των πρώτων μελετών της αναπαράστασης των γυναικών ήταν η αίσθηση ότι οι «εικόνες των γυναικών» ανεπαρκείς και δεν έχουν καμία σχέση με τα μοντέλα των διαφημίσεων και των περιοδικών. Επίσης, η σαπουνόπερα θεωρήθηκε ένα από τα ελάχιστα είδη της τηλεόρασης που από τη μια αναγνώριζαν και από την άλλη επιδοκίμαζαν το χαρακτήρα της γυναικείας εργασίας στην ιδιωτική σφαίρα. Η μελέτη της σαπουνόπερας στάθηκε γόνιμη, ανοίγοντας το δρόμο στη μελέτη της αναπαράσταση. Έθεσε το ζήτημα των κατασκευών της θηλυκότηταςκαι της αρρενοπώτητας.
Στο τρίτο μέρος , η Κ. Γκέρατυ παρουσιάζει την αναπαράσταση και τις εκπομπές επειγόντων περιστατικών. Παίρνει ως παράδειγμα εκπομπές που ασχολούνται με εγκλήματα και καταστάσεις επείγουσας ανάγκης και δραματοποιούν περιστατικά που έχουν συμβεί σε «πραγματικούς ανθρώπους».
Τέλος, στα συμπεράσματα της μας λέει ότι στο άρθρο της επιχείρησε να δείξει με ποιον τρόπο οι μέθοδοι της σημειωτικής μας έχουν βοηθήσει να καταλάβουμε πώς κατανοούνται οι εικόνες των ΜΜΕ. Άρα λοιπόν, ο ρόλος της σημειωτικής είναι η εφαρμογή μεθόδων σε συστημα επικοινωνίας.



ΕΡΓΑΣΙΑ
Κυριακή 8 η ώρα το απόγευμα, ανοίγω την τηλεόραση για να περάσει η ώρα και κάνω ζάπινγκ. Σταματάω στις ειδήσεις του Star, προσπερνώντας γρήγορα τα άλλα μεγάλα κανάλια, που λίγο ή πολύ έχουν τα ίδια θέματα.
Το δελτίο ειδήσεων του Star, λοιπόν, χαρακτηρίζεται λαϊκό κάτι που στα Μ.Μ.Ε. είναι συνυφασμένο με το κατώτερο είδος ενημέρωσης. Ξεκινάει ουσιαστικά ένα τέταρτο νωρίτερα από τα υπόλοιπα κανάλια και διαρκεί περίπου μία ώρα. Μέσα σ’ ένα τέταρτο μπορεί ο τηλεθεατής να δει ειδήσεις που αφορούν θέματα όπως η πολιτική και η οικονομία, τα θέματα δηλαδή που έχουν τα άλλα κανάλια από τις 8 μέχρι τις 9. Τα υπόλοιπα τρία τέταρτα έχουν να κάνουν με διάφορα ρεπορτάζ που συνήθως είναι συνεντεύξεις επωνύμων και κοσμικά γεγονότα όπως π.χ. ο γάμος της ηθοποιού Μιμής Ντενίση. Ακόμη, οι ειδήσεις του Star σατιρίζουν άλλες εκπομπές και διάφορα πρόσωπα του καλλιτεχνικού χώρου, ενώ παράλληλα στο κάτω μέρος της οθόνης της τηλεόρασης περνάνε τίτλοι που ενημερώνουν για γεγονότα γενικού περιεχομένου για όλο τον κόσμο.
Όπως καταλαβαίνουμε, λοιπόν, με αυτό το πρωτοποριακό δελτίο ειδήσεων, το κανάλι προσπαθεί να προσεγγίσει κυρίως τις νεανικές ηλικίες, με απώτερο σκοπό την τηλεθέαση. Ακόμη, η ενσωμάτωση της λαϊκής κουλτούρας στο συγκεκριμένο δελτίο έχει ως στόχονα γίνει πιο οικείο στο ελληνικό κοινό, αφού η τηλεόραση ανήκει πλέον στην καθημερινή ζωή του έλληνα. Αποπροσανατολίζει τον τηλεθεατή από την πραγματικότητα, ο οποίος έχοντας κουραστεί να ακούει και να βλέπει τα ίδια και τα ίδια αναζητάει το κάτι διαφορετικό, που θα τον κάνει να ξεχάσει τα προβλήματα της καθημερινότητας. Έτσι δίνει περισσότερη έμφαση σε θέματα που έχουν να κάνουν με το life style παρά σε θέματα πολιτικής και οικονομίας.
Έτσι, σύμφωνα με τα παραπάνω, κατά την άποψή μου το συγκεκριμένο τηλεοπτικό δελτίο ειδήσεων είναι πιο κοντά με την εμπρόθετη θεωρία αναπαράστασης, αφού η σχέση της αναπαράστασης με τον εξωτερικό κόσμο φιλτράρεται από το δημιουργό. Αυτό έχει ως συνέπεια την υποκειμενικότητα του δημοσιογράφου, η οποία είναι αναπόφευκτη σε όλες τις τηλεοπτικές εκπομπές.
Ακόμη, οι κώδικες αναπαράστασης είναι γλώσσα κυρίως η ελληνική, οι οπτικοί που προβάλλονται μέσα από την εικόνα, οι ηχητικοί μέσα από την μουσική και οι τεχνικοί μέσα από το μοντάζ.
Τέλος, συνοψίζοντας, το τηλεοπτικό δελτίο του Star συνδυάζει την ενημέρωση με την διασκέδαση, με σκοπό την προσέγγιση του τηλεθεατή, βασικό στοιχείο των ελληνικών Μ.Μ.Ε. όσο αναφορά τη λαϊκή κουλτούρα.